Nieuw op Canvas : 'Voor de Zonden van de Vaders'

Vele van die strijders zijn ondertussen gesneuveld, sommigen zijn ondergedoken, en de anderen moeten en zullen berecht worden. Hun lot heeft het voordeel van de duidelijkheid. Maar wat met hun kinderen? Moeten zij boeten voor de zonden van hun vaders en soms ook moeders?

In de driedelige reeks 'Voor de Zonden van de Vaders' volgt Rudi Vranckx Belgische ouders van jihadisten in hun maandenlange strijd om hun kleinkinderen in het gevallen kalifaat. Daarvoor reist hij langs Koerdische gevangeniskampen in Syrië en via een weeshuis in Bagdad tot in het grensgebied tussen Syrië en Turkije. Het resultaat is een reeks menselijke verhalen op het kruispunt van slow journalism en instant history.

'Die kinderen zijn onschuldig. We mogen onze kop niet in het zand steken.' - Rudi Vranckx

Tussen hoop en wanhoop
In juli 2017 wankelt het 'kalifaat' van IS. Met de herovering van de Iraakse stad Mosul is de neergang ingezet. Wanneer kort daarna ook een offensief volgt tegen die andere IS-hoofdstad Raqqa, in Syrië, kiezen veel strijders eieren voor hun geld. Ze slaan op de vlucht.

Terwijl in Syrië en Irak de chaos heerst, geeft de veranderende toestand aan het front Belgische families bij ons opnieuw hoop. Voor het eerst sinds lang krijgen ze immers weer nieuws van hun kinderen en kleinkinderen. Die sturen hen hulpkreten, rechtstreeks vanuit het afbrokkelende 'kalifaat'.

Voor de jihadisten zelf, die zich bewust hebben aangesloten bij IS, is het vaak te laat. Dat beseffen de families maar al te goed. Maar sommigen koesteren een andere hoop: om de kinderen van hun kinderen te zien. Opnieuw, of voor het eerst. Sommige jihadisten hebben hun kinderen van hier meegenomen naar Syrië of Irak. Anderen hebben ter plekke kinderen gekregen.  Hun ouders hier bij ons hebben die kleinkinderen nooit in hun armen kunnen sluiten.

Maandenlang worden ze heen en weer geslingerd tussen hoop en wanhoop. Ze vechten voor de rechten van hun onschuldige kleinkinderen, maar de deuren blijven gesloten. Is er dan niemand die hen wil helpen? Zullen ze, na hun kinderen, nu ook hun kleinkinderen zien verdwijnen in het zwarte gat dat IS achterliet in Syrië en Irak?

'Is een exit mogelijk uit de waanzin van het 'kalifaat' voor mensen die er nooit voor gekozen hebben? Dat was ons uitgangspunt', aldus Rudi Vranckx. 'Die kinderen zijn onschuldig. We mogen onze kop niet in het zand steken. Denk eens aan hoe we zijn omgegaan met de kinderen van de collaborateurs in  de Tweede Wereldoorlog. In zekere zin stelt hetzelfde probleem zich vandaag opnieuw, in een andere gedaante en een andere tijd. Het zou veel makkelijker zijn om weg te kijken, zoals iedereen lijkt te willen doen. Maar voor mij is dat geen optie. We moeten als maatschappij onder ogen zien wat zich daar heeft afgespeeld. Anders dreigen we de fouten te herhalen die we hebben gemaakt toen we die strijders hebben laten vertrekken.'

Aflevering 1 - dinsdag 30 oktober
Terwijl het kalifaat wankelt, druppelt het nieuws beetje bij beetje door tot in België. De grootouders hier leven in onzekerheid: zijn hun kleinkinderen omgekomen in het oorlogsgeweld? Of leven ze nog? En zo ja, waar dan? Via Whatsapp en Facebook krijgen ze berichten die de ene familie in wanhoop storten en elders de hoop doen oplaaien. Sommigen zijn erin geslaagd te ontsnappen uit de rangen van IS.

De grootouders besluiten zich te verenigen, in de hoop samen sterker te staan in hun vraag om iets voor de kleinkinderen te doen. Maar aan wie kunnen ze hun vragen kwijt? Intussen, duizenden kilometers verder, dwaalt Rudi Vranckx door het puin van Mosul, de kleren tegen de mond gedrukt. Hij ziet dode IS-strijders, véél dode IS-strijders. En de weeskinderen van IS.

Aflevering 2 - dinsdag 6 november
Voor het eerst weten de grootouders hoe hun kleinkinderen het stellen. Een van hen is het wachten moe en besluit af te reizen naar Turkije, waar haar kleinkinderen op reisdocumenten wachten om naar België te kunnen komen. Zij hebben geluk, want de meesten zitten opgesloten in opvangkampen die de Koerdische troepen in Syrië hebben opgericht. De Belgen zijn er met veel meer dan vooraf gedacht, stelt Rudi Vranckx ter plaatse vast. Voor het eerst geeft hij de kleinkinderen een gezicht.

Aflevering 3 - dinsdag 13 november
Het gaat niet goed met de kleinkinderen. Ze zijn ondervoed en worden geteisterd door de ziektes die alomtegenwoordig zijn in de opvangkampen. Samen met hun verslechterende toestand groeit de onrust bij de grootouders. Zij willen actie ondernemen. Komt er eindelijk een oplossing voor de Belgische kinderen?

'Voor de Zonden van de Vaders', vanaf dinsdag 30 oktober om 21.15 uur op Canvas.