'Andere Tijden Special': de laatste verzetsstrijders

De driejarige Carlo wilde niet met haar mee, hij huilde en krijste. 'In de trein kwam een man met op z'n jas een NSB-insigne in onze coupé zitten en ik zag hem kijken. Wat te doen?'

In deze speciale uitzending van 'Andere Tijden' komen de laatste nog levende verzetsstrijders uit de Tweede Wereldoorlog aan het woord. Ze waren koerier, hielpen onderduikers, pleegden overvallen. Ze vertellen over de moed die nodig was om met gevaar voor eigen leven stelling te nemen tegen de bezetter. Maar ook over verlies, twijfels en angsten. Sommigen kozen nadrukkelijk tegen geweld, anderen hanteerden wel een wapen. En na de oorlog moest iedereen gewoon weer verder, voor zover dat nog kon.

Schietpartij
Barst maar allemaal, ik doe het niet meer. Dat dacht Gerrit Verbeek (97) toen hij op 19 augustus 1941 zijn ontslagbrief  indiende bij de marechaussee. Niet langer kon Gerrit hand- en spandiensten voor de Duitsers verenigen met zijn geweten. Hij sloot zich aan bij het verzet. Na hulp aan onderduikers en het distribueren van illegale kranten belandde Gerrit uiteindelijk in de Knokploeg Zenderen. Hij zat in het gewapende verzet; hij kraakte distributiekantoren en overviel politiebureaus. Nog steeds kan hij uitleggen hoe je springstof monteert onder spoorwegrails en herinnert hij zich hoe de kogels hem om de oren vlogen tijdens een schietpartij met de SD. De herinneringen zijn pijnlijk.

Zaanse verzet
De strijders uit het Zaanse verzet komen nog wel jaarlijks samen. Ooit waren ze met meer dan honderd, nu nog maar een handjevol. Wim Blank trouwde in 1942 halsoverkop met zijn Joodse verloofde om haar te redden van deportatie. Kort daarna werd hij gevraagd door het verzet: “Toen zei ik ja, maar je weet niet waar je ja tegen zei.” Ook de communistische Bep Koeman (100) zat  in het verzet en komt op de bijeenkomsten in de Zaanstreek. Maar over de oorlog hebben ze het nooit. Bep praat er alleen over als haar kleinkinderen het vragen.

Na de oorlog komen de nachtmerries en het verdriet om verloren kameraden. Gerrit Verbeek is nog steeds verbitterd over de tegenwerking die hij krijgt bij het hervatten van zijn burgerbestaan. Hij spreekt nooit meer over de oorlog. Loek Caspers daarentegen wordt een boegbeeld van het voormalig verzet. Maar nu nog maar enkele hoogbejaarde strijders bijeenkomsten bezoeken, vindt ook zij het tijd om de organisaties op te heffen. Bij de Zaanse groep van Wim Blank en Bep Koeman is dit inmiddels al gebeurd.

'Andere Tijden', zaterdag 4 mei om 21.05 uur op NPO 2