In 'De Kennis van Nu': de zinkende stad
In het noorden en westen van Nederland zakken honderdduizenden woningen weg in veen en klei. De houten palen waar ze op gebouwd zijn, worden opgegeten door bacteriën en schimmels.
Die krijgen de kans door verlaging van het grondwater, lekkende riolen en omlaagtrekkende klei. 'De Kennis van Nu' onderzoekt hoe ernstig dit probleem is. Elisabeth van Nimwegen en Diederik Jekel gaan op zoek naar de oorzaken en naar mogelijke oplossingen die de wetenschap biedt.
Bouwkundig ingenieur Dick de Jong constateert dat tussen de 800.000 en de 1.000.000 Nederlanders in huizen wonen die op beschadigde palen staan. Vooral in de veengebieden in het westen van het land, maar ook in de klei van de noordelijke provincies worden veel funderingen aangevreten door bacteriën en schimmels.
Zolang een houten fundering onder water staat is er niet zoveel aan de hand, maar als de grondwaterspiegel daalt en een deel van een paal droog komt te staan, grijpen schimmels hun kans en vreten ze de paal op. Het grondwater daalt door verschillende oorzaken: de landbouw in de omgeving vraagt erom, zodat boeren met zware machines het land op kunnen. Oude riolen zijn vaak niet helemaal dicht, het grondwater komt het riool binnen en wordt vervolgens afgevoerd. Het water wordt uit het veen gedrukt door de gebouwen die erop staan. Dat veen oxideert en lost op omdat het aan zuurstof bloot wordt gesteld. Land en stad zakken daardoor wel een tot drie centimeter per jaar.
Ellen Spittel-Janssens moest op last van de politie haar woning verlaten toen het huis begon te bewegen en te scheuren. 'Ik heb enkel nog een voordeur', vertelt de Rotterdamse.
Niet alleen schimmels vernielen het hout. Grenen palen worden opgevreten door bacteriën, ook als ze nog onder water staan. In Zaanstad hebben minstens 10.000 woningen met dit probleem te maken. De Wageningse onderzoeker René Klaassen van de Stichting Hout Research, vertelt dat het verhelpen en voorkomen van deze aantasting niet eenvoudig is. Hij onderzoekt op zijn Veluwse 'bomenkerkhof' hoe snel hout vergaat. In het laboratorium werkt Klaassen aan een remedie die het watertransport binnenin de boom blokkeert zodat de verwoestende werking van de bacteriën gestopt wordt.
'De Kennis van Nu', donderdag 23 november om 19.20 uur op NPO 2.
