VARA brengt documentaire 'Enkele Reis naar het Kalifaat'

Zes mensen praten openhartig met documentairemaakster Hetty Nietsch over hun verdriet en hun onmacht en over de buitenwereld die aan dat verdriet en die onmacht twijfelt. Hoe hebben ze de radicalisering en het aankomende vertrek van hun naasten over het hoofd gezien? Hadden ze dit niet kunnen signaleren? Of hebben ze hun ogen gesloten omdat ze het niet wilden zien? Vragen die beantwoord worden in de documentaire en een beeld schetsen van de ingewikkelde tweestrijd en harde realiteit waar de achterblijvers in terecht zijn gekomen.

Klaas en Maya zijn de ouders van Mandy. In Egypte hebben zij een vakantiewoning waar Mandy een man ontmoet. In Nederland radicaliseren beiden. Klaas en Maya zien met lede ogen toe, hoe hun dochter verandert en waarschuwen de autoriteiten voor hun mogelijke uitreizen. Hier wordt niets mee gedaan, Mandy en haar man vertrekken met hun vier jonge kinderen naar Syrië.

Hoessein is de vader van Meryem die, zonder dat hij het door heeft, met haar vriend naar Syrië vertrekt. Niet lang na haar vertrek haalt zij haar moeder en broertje Illyas (15) over om ook te komen. Vorig jaar kreeg Hoessein het bericht dat zijn zoon Illyas is omgekomen bij een bombardement. Hoessein is boos, 'Mijn zoontje is door zijn eigen mensen de dood ingejaagd.'

Mohamed is de vader van Reda die op 19-jarige leeftijd naar Syrië uitreist, op de vlucht voor 'collega's' uit de criminele organisatie waar hij lid van is. Mohamed zoekt dagelijks op internet naar beelden van zijn zoon en is bang voor de persoon die zijn zoon is geworden.

Maria is de zus van Laila die op zestien jarige leeftijd naar Syrië uitreist. Zij wordt geronseld via internet en radicaliseert zonder dat haar naaste omgeving, vriendinnen, schoolbegeleiders het doorhebben. Maria vraagt zich met regelmaat af, 'Had ik dit niet aan kunnen zien komen?' Laila is inmiddels 17 jaar en zwanger van haar eerste kind.

Halima is de moeder van Youssef (15) die als moeilijk opvoedbaar kind in een internaat verblijft. Halima ziet hem radicaliseren, waarop zij de kinderbescherming en politie inschakelt. De autoriteiten zien zijn serieuze uitreisplannen en houden hem in de gaten, waarna zijn paspoort wordt afgepakt en hij preventief wordt opgenomen in een gesloten jeugdinrichting.

Tot nu toe zijn er volgens de officiële cijfers zo’n 240 meisjes, jongens, mannen en vrouwen vanuit Nederland naar Syrië vertrokken om daar te strijden bij het IS-Kalifaat. ‘Enkele Reis naar het Kalifaat’ laat zien dat de motieven om uit te reizen heel divers zijn. Ook toont het hoe mensen zijn geronseld en hoe kinderen van hun ouders zijn vervreemd. Hebben de zes achterblijvers nog contact met hun kinderen en familieleden? Wat horen zij over het leven dat zij nu leven? En hoe kijken ze naar een mogelijke terugkeer?

Een documentaire van Hetty Nietsch (samenstelling en regie) en Danielle van Lieshout (research).

'Enkele Reis naar het Kalifaat', donderdag 26 mei om 21.25 uur bij de VARA op NPO 1.