'2Doc: Defending Brother no2' bij de VPRO
De Nederlandse advocaten Michiel Pestman en Victor Koppe verdedigen in Cambodja Nuon Chea, de tweede man na Pol Pot. Hoe doen ze dit zonder daarbij zichzelf en hun idealen te verloochenen?
Hoe verdedig je de ideoloog van de Rode Khmer?
In 2007 kreeg advocaat Michiel Pestman telefoon. Of hij en zijn collega Victor Koppe oorlogsmisdadiger Nuon Chea wilden verdedigen in een speciaal opgericht tribunaal in Cambodja. Lang hoefden zij niet na te denken: een zaak als deze zou de kroon op hun werk worden. Nuon Chea was de tweede man naast de inmiddels overleden Pol Pot. Hij zal terechtstaan voor de misdaden tegen de menselijkheid gepleegd tijdens het regime van Rode Khmer in de jaren ’70 van de vorige eeuw.
Vier jaar lang volgt de film de mannen Pestman en Koppe in hun pogingen dit voormalige kopstuk van de Rode Khmer te verdedigen voor dit tribunaal. Het blijkt geen makkelijke opgave: de advocaten vermoeden dat het door de VN gesteunde tribunaal beïnvloed wordt door ongeoorloofde overheidsbemoeienis.. Michiel Pestman strijdt vanaf het begin af aan voor een eerlijk proces: hij bindt de strijd aan met de aanklagers, de rechters en zelfs met de premier van het land, Hun Sen. Als hij merkt dat hij niet verder komt dan een positie als hofnar, keert hij gedesillusioneerd terug naar Nederland.
Victor Koppe neemt het van hem over. Koppe pakt het anders aan, hij probeert de zaak op inhoud te voeren, en staakt aanvankelijk de campagne tegen het tribunaal van Pestman. Eenmaal verhuisd naar Cambodja verliest hij onmiddellijk zijn hart aan het land. Hij zegt zijn kantoor in Nederland op en verkoopt zijn huis om zich helemaal te kunnen wijden aan de bestudering van de geschiedenis van het land.
Wanneer hij bij toeval op een ontbrekend stuk bewijs stuit dat Nuon Chea ontlast, is het maar zeer de vraag of de rechtbank deze nieuwe bewijzen toelaat en Koppe door kan gaan met het herschrijven van de geschiedenis van het tijdperk van de Rode Khmer.
Achtergrond
De zaak van Nuon Chea en drie andere kopstukken van de Rode Kmer is een van de grootste strafzaken sinds het Neurenbergproces. Waar toen het nazisme terecht stond, moet hier een vonnis worden uitgesproken over de massamoorden van de communistische Rode Khmer.
Het kostte de VN jaren van onderhandelen met de Cambodjaanse overheid voor het tribunaal opgericht werd. Niet in de laatste plaats omdat de huidige machthebbers zelf afkomstig zijn uit de Rode Khmer-gelederen. Het compromis was dat het tribunaal op Cambodjaans grondgebied zou staan en onder Cambodjaans recht zou vallen, maar wel met internationale advocaten en rechters, zij het in de minderheid.
Ook mocht het alleen gaan om de misdaden gepleegd tussen 1975 en 1979, en stond de regering alleen de berechting van de allerhoogste leiders toe.
Nu, tien jaar later en 280 miljoen dollar verder, zijn er drie mensen veroordeeld waarvan Chea er een is.
Een Levy/Blazhoffski productie, VPRO & Media Fonds
Regie: Jorien van Nes
Producent: Gideon Levy
'2Doc: Defending Brother no2', woensdag 24 mei om 22.55 uur bij de VPRO op NPO 2.
